رشته آموزش زبان و ادبیات فارسی یکی از رشته های شیرین و پرطرفدار مقطع کارشناسی در دانشگاه فرهنگیان میباشد که از طریق کنکور سراسری در رشته انسانی دانشجو می پذیرد. مهمترین هدفی که در این رشته دنبال می شود آشنا کردن دانشجویان با متن های نظم و نثر زبان فارسی و ایجاد مهارت های لازم جهت آموزش آنها به دانش آموزان مقاطع متوسطه اول و دوم می باشد.
دوران تحصیل کارشناسی رشته آموزش زبان فارسی حدود ۴ سال به طول می انجامد و دانشجویان در این مدت باید حدوداً ۱۴۸ واحد درسی را بگذرانند. این رشته همانند سایر رشته های دانشگاه فرهنگیان در مقطع کارشناسی گرایش خاصی ندارد و به صورت عمومی می باشد و دانشجویان می توانند در مقاطع بالاتر گرایش های خاص را انتخاب کرده و در آن ها ادامه تحصیل دهند.
محتوای رشته آموزش زبان و ادبیات فارسی در طول دوران مقطع کارشناسی شامل دو شاخه اصلی زبان فارسی و ادبیات فارسی می باشد. زبان فارسی به مواردی همچون زبان شناسی، دستور زبان، روش ویرایش، و ادبیات فارسی به بحث هایی همچون سبک شناسی، نقد ادبی، انواع ادبی، تاریخ ادبیات، صنایع ادبی و همچنین متون نظم و نثر کلاسیک می پردازد.
دانشجویان رشته آموزش زبان فارسی نیز در بدو تحصیل در دانشگاه به صورت رسمی-آزمایشی در آموزش و پرورش استخدام می شوند و کمک هزینه تحصیلی تحت عنوان حقوق دانشجو-معلمی دریافت می کنند.
توانایی های لازم برای تحصیل و فعالیت در رشته آموزش زبان فارسی
- علاقه به زبان فارسی و متون ادبی
- داشتن خلاقیت کافی در نوشتن
- داشتن مطالعات ادبی کافی و تسلط بر محتوای آنها
- داشتن فهم درست از جملات و عبارات
- داشتن افکار نقادانه و توانایی تحلیل متون ادبی
دروس رشته آموزش زبان فارسی
دروس عمومی
- دو درس از دروس مبانی نظری اسلام
- ادبیات فارسی
- یک درس از دروس اخلاق اسلامی
- زبان عمومی
- یک درس از دروس انقلاب اسلامی
- تربیت بدنی 1
- یک درس از دروس تاریخ و تمدن اسلامی
- تربیت بدنی 2
- یک درس از دروس آشنایی با منابع اسلامی
دروس پایه و اصلی
- دستور زبان فارسی 1 و 2
- تاریخ زبان فارسی
- مرجع شناسی و روش تحقیق 1
- بلاغت 1 (معانی)
- بلاغت 2 (بدیع و بیان)
- آیین نگارش و ویرایش
- عروض و قافیه
- متون نظم رودکی و منوچهری
- متون نظم فرخی و کسایی
- متون نظم رستم و سهراب
- متون نظم رستم و اسفندیار
- متون نظم سی قصیده ناصرخسرو
- متون نظم خاقانی
- متون نظم مسعود سعد
- متون نظم نظامی
- متون نظم مثنوی 1
- متون نظم مثنوی 2
- متون نظم منطق الطیر
- متون نظم حدیقه سنایی
- متون نظم بوستان سعدی
- متون نظم غزلیات سعدی
- متون نظم حافظ 1
- متون نظم حافظ 2
- متون نظم صائب
- متون نثر 1 تاریخ بیهقی
- متون نثر 2 سیاست نامه و قابوسنامه
- متون نثر 2 شف الاسرار
- متون نثر 3 کلیله و دمنه 1
- متون نثر 3 گلستان سعدی
- متون نثر 4 مرصادالعباد
- قرائت عربی 1 و 2 و 3 و 4 و 5
- قواعد عربی 1 و 2 و 3 و 4
- زبان تخصصی 1 و 2
- ادبیات معاصر نظم
- ادبیات معاصر نثر
- متون تفسیری
- آشنایی با علوم قرآنی
دروس اختصاصی
- معانی و بیان 1 و 2
- مبانی عرفان و تصوف
- تأثیر قرآن و حدیث در ادب فارسی
- تاریخ ادبیات 1 و 2 و 3
- سبک شناسی 1 – نظم
- سبک شناسی 2 – نثر
دروس اختیاری
- غزلیات شمس
- متون نثر 5 قسمت 1 روزبهان و سهروردی
- متون نثر5 قسمت 2 عین القضات
- روش تحقیق 2
- کلیات فلسفه اسلامی
- مقدمات زبان شناسی
- انقلاب اسلامی و زمینه های ادبی آن
- انواع ادبی و آشنایی با علوم اسلامی
مزایا و ویژگی های تحصیل در دانشگاه فرهنگیان
در مورد رشته های گروه آموزش مانند رشته آموزش زبان فارسی شرایط خاصی وجود دارد که عبارتند از:
- دانشجویانی که از این رشته فارغ التحصیل می شوند همگی از دانشگاه های تربیت معلمی هستند که در شهرهای مختلف سراسر کشور وجود دارند. این افراد در بدو تحصیل در دانشگاه، به صورت رسمی-آزمایشی در آموزش و پرورش استخدام می شوند و پس از فارغ التحصیلی در صورت داشتن صلاحیت به رسمی-قطعی تبدیل می شوند.
- دریافت مبلغی به عنوان حقوق در دوران دانشجویی (حداقل حقوق مصوب در هر سال)
- تعلق گرفتن دفترچه بیمه خدمات درمانی
- مختلط نبودن دانشگاه
- تعهد خدمت در آموزش و پرورش محل بومی گزینی به مدت دو برابر طول تحصیل
- کسر حقوق دانشجویان درحال تحصیل به سبب هزینه های خوابگاه، غذا و…
- بیشتر بودن واحدهای ارائه شده نسبت به دانشگاه های سراسری
- پذیرش دانشجویان در هر استان به صورت بومی است، یعنی داوطلبان هر استان در پذیرش دانشگاه شهر خود، اولویت دارند.
وضعیت بازار کار و میانگین در آمد رشته های دانشگاه فرهنگیان
همانطور که گفته شد دانشجویان رشته آموزش زبان فارسی در بدو تحصیل به صورت رسمی-آزمایشی به استخدام وزارت آموزش و پرورش در می آیند و در پایان دوره تحصیلی خود در صورت مورد تایید صلاحیت آموزش و پرورش بودن به استخدام قطعی در آمده و مشغول به کار می شوند. معلمان در ایران بسته به مقطع تدریس، میزان تجربه و سابقه، رتبه معلمی، میزان تحصیلات و… دریافتی های متفاوتی دارند، بنابراین می توان حقوق معلمان را در بازه های بین حداقل حقوق ارگان های دولتی در هر سال تا مبالغی حدودا سه برابر آن در نظر گرفت.
البته لازم به ذکر است که معلمان عزیز می توانند علاوه بر استخدام در آموزش و پرورش به فعالیت های مرتبط دیگری از جمله تدریس خصوصی نیز بپردازند. درآمد تدریس خصوصی به صورت انفرادی و گروهی نسبت به حقوق ماهانه معلمی می تواند بیشتر باشد. کار کردن در این زمینه نیازمند تلاش و سبک تدریس خاص می باشد، بنابراین افرادی در این زمینه موفق خواهند بود که از دانش و مهارت لازم برخوردار بوده و بر مطالب تسلط کافی داشته باشند.
امکان ادامه تحصیل رشته آموزش زبان فارسی در داخل و خارج کشور
فارغ التحصیلان رشته زبان فارسی می توانند در گرایش آموزش زبان و ادبیات فارسی از مجموعه ادبیات فارسی آزمون کارشناسی ارشد، یا سایر رشته های مرتبط با رشته زبان و ادبیات فارسی به تشخیص اداره آموزش و پرورش محل خدمت خود ادامه تحصیل دهند. در مقطع دکتری رشته ای تحت عنوان آموزش زبان و ادبیات فارسی وجود ندارد، اما فارغ التحصیلان این رشته می توانند در سایر رشته های مرتبط، باز هم به تشخیص اداره آموزش و پرورش محل خدمت خود به ادامه تحصیل بپردازند.
_ امکان ادامه تحصیل در خارج از کشور به علت وجود تعهد خدمت به آموزش و پرورش وجود ندارد.
شرایط تعهد خدمت سربازی برای دانشجویان رشته فرهنگیان
درصورتی فردی در دانشگاه ها و مراکز تربیت معلم قبول شود و در این مراکز به ادامه تحصیل بپردازد ، در صورت استخدام در آموزش و پرورش دیگر نباید به خدمت سربازی برود .
در قانون نظام وظیفه عمومی برابر ماده هفت این قانون ، فارغ التحصیلان مراکز تربیت معلم از خدمت سربازی معاف می باشند . مشمولان فارغ التحصیل مراکز تربیت معلم ، پس از گذراندن دوره آموزشی نظام وظیفه ، الباقی مدت خدمت سربازی را در آموزش و پرورش خواهند گذراند . در واقع با توجه به قانون نظام وظیفه عمومی همه فارغ التحصیلان مراکز تربیت معلم ، متعهد به انجام حداقل پنج سال خدمت در آموزش و پرورش خواهند شد . پس از گذراندن دوره مقدماتی آموزش نظامی و ایفای تعهد مذکور ، از انجام دوره ضرورت در زمان صلح معاف بوده و کارت معافیت به آنان تعلق خواهد گرفت . چون فرد فارغ التحصیل در این مراکز تعهد خدمت و کار در آموزش و پرورش را دارد ، همزمان این تعهد به دولت ، تعهد به نظام نیز محسوب می شود .
شرایط سربازی فرهنگیان
کارت پایان خدمت زمانی برای فرد فرهنگی صادر می شود که مدت زمان تعهد خود را گذرانده باشد . امکان دارد این سوال برایتان پیش بیاید که اگر فردی قبل از پایان مدت تعهد پنج ساله استعفا دهد آن وقت بازهم کارت پایان خدمت را دریافت میکند یا خیر ؟
در پاسخ باید گفت اگر فردی قبل از پایان رسیدن دوران تعهد پنج ساله خود استعفا دهد ، براساس قانون نظام وظیفه ، مدت باقیمانده از تعهدش محاسبه می شود و باید به خدمت سربازی برود تا بتواند کارت پایان خدمت سربازی را دریافت کند . درواقع براساس قانون هریک سال تعهد خدمتی برابر است با دوماه خدمت سربازی . یعنی اگر فردی بعد از گذشت چهار سالاز تعهد کاری خود استعفا دهد ، باید دوماه از خدمت سربازی را بگذراند تا بتواند کارت پایان خدمت را دریافت کند .
معایب دانشگاه فرهنگیان
۱-حقوق پایین با کار طاقت‌فرسا
دانشجویان این دانشگاه از حقوق مناسبی در زمان دانشجویی برخوردارند، اما بعد از پایان تحصیل در دوران خدمت معلمی، عدد زیادی را به عنوان حقوق دریافت نمی‌کنند. و در بسیاری از موارد کار زیادی را هم انجام میدهند. مدیریت کلاس‌های مختلف با دانش‌آموزان متفاوت کاری است که هر کسی از پس آن بر برنمی آید. این کار، برای خیلی از افراد طاقت‌فرساست. فقط کسانی می‌توانند از این کار لذت ببرند که عاشق این شغل باشند.
به همین دلیل است که خیلی از مواقع اخبار اعتراضات فرهنگیان به حقوق و دستمزد را میشنویم.
البته بعد از اجرای طرح رتبه‌بندی اندکی وضعیت معلمین عزیز بهبود پیدا کرد، اما بازهم فاصله زیادی بین سختی کار و حداقل حقوق دریافتی این عزیزان وجود دارد.
۲-هفت خوان قبولی در این دانشگاه!
یکی دیگر از معایب دانشگاه فرهنگیان ، شرایط سخت پذیرش در این دانشگاه است.
به دلیل حساسیت کار با دانش‌آموزان و حجم بالای داوطلبین این دانشگاه، شرایط سختی برای ورود به این دانشگاه درنظر گرفته شده.
محدودیت معدل کل دیپلم ۱۴ برای رشته‌های ریاضی و تجربی و ۱۵ برای رشته انسانی در نظر گرفته شده.
اما مطابق بررسی‌های صورت گرفته، به دلیل حجم بالای داوطلبین این دانشگاه و تاثیر قطعی معدل در کنکور ۱۴۰۲، کسانی شانس قبولی در این دانشگاه را دارند که معدل کتبی نهاییشان بالای ۱۸ باشد.
حداقل تراز در کنکور هم باید ۷۰۰۰ باشه. البته داوطلبانی که دارای این شرایط هستند دعوت به مصاحبه میشوند و این به معنای قبولی قطعی در این دانشگاه نیست، بلکه شرط لازم برای ورود به این دانشگاه است نه شرط کافی.
بعد از گذشت این مراحل، در صورت داشتن شرایط دعوت به مصاحبه، باید در مصاحبه‌ای شرکت کنید که به دقت شما را زیرنظر قرار میدهند. مصاحبه دارای چند مرحله است. این مصاحبات از مراحل بازدید فیزیکی و شرایط جسمانی اولیه، مصاحبه ی تخصصی-روانشناسی و مصاحبه ی عقیدتی-سیاسی تشکیل میشود تا در صورت پذیرش ادامه ی معاینات پزشکی و همچنین آزمایشات مختلفی مانند عدم اعتیاد انجام بپذیرد
در صورت پذیرفته شدن در مصاحبه، مرحله انجام تحقیقات شروع میشود و اگر در تحقیقات هم سربلند بیرون بیایید، پذیرش شما در این دانشگاه انجام خواهد شد.
۳-محدودیت‌های خاص!
بعد از قبولی در دانشگاه فرهنگیان ، شماکارمند دولت هستید و باید مراقب رفتارتان باشید.
عملکرد شما موردنظر خواهد بود و باید حواستان باشد در فضای حقیقی یا مجازی، رفتاری را از خودتان بروز ندهید که مشکل‌ساز شود.
با حضور در این دانشگاه، تاحدودی بخشی از آزادی‌های فردی محدود میشود. ولی اگر شما علاقه ی زیادی به این دانشگاه و رشته داشته باشید تحمل این سختی ها شیرین خواهد بود.
یکی دیگه از این محدودیت‌ها مشکل در خروج از کشوره.
تا زمانی که دوره خدمت را نگذرانید، نمی‌توانید به صورت درازمدت از کشور خارج شوید، مگر این‌که هزینه ی تحصیل و همینطور حقوقی که دریافت کردیدرا به دولت برگردانید .
از دیگر محدودیت‌ها، سختی در گرفتن انتقالیه.
به دلیل مشخص بودن محل خدمت هر دانشجو، اگه شما بخواهید به شهر دیگری انتقالی بگیرید، با هفت‌خوان رستم مواجه خواهید شد و باید دلیل قانع‌کننده‌ای داشته باشید تا با تقاضای انتقالی شما موافقت شود.